4
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز(نویسنده مسئول)
چکیده
چکیده مطالعه در خصوص تقابل زمان روز و یک جلسه فعّالیت هوازی بر برخی متغیّر‌های انعقادی خون [فیبرینوژن (Fib)، زمان پروترومبین (PT)، زمان ترومبوپلاستین پارشال (aPTT) ] و شاخص‌‌های پلاکتی [تعداد پلاکت (Pct)، متوسّط حجم پلاکتی (MPV) ] می‌تواند در تعیین مناسبترین زمان فعّالیّت ورزشی با کمترین خطرات حاصل از انعقاد و لخته‌شدن خون مفید واقع شود. بدین منظور 15 مرد سالم غیرورزشکار (میانگین ± انحراف معیار؛ سن: 2 ± 24 سال، درصد چربی: 7/6 ± 5/13 درصد و شاخص تودة بدنی: 1/2 ± 6/21 کیلوگرم بر مجذور قد)، یک جلسه فعّالیّت هوازی به مدّت 30 دقیقه با 90% حدِّاکثر ضربان قلب را بر روی چرخ کارسنج در چهار زمان مختلف روز (ساعات 08:00؛ 12:00؛ 16:00 و 20:00) با فاصله‌‌های زمانی 72 ساعت انجام دادند. از روش متقاطع برای خنثی نمودن یادگیری و اثرات حاصل از فعّالیّت‌‌ها استفاده شد. فشار خون، دمای بدن و در طول 30 دقیقه فعّالیت ضربان قلب و میزان درک فشار ثبت شد. از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌‌های مکرّر برای مقایسه سطوح استراحتی و پاسخ به یک جلسه ورزش در زمان‌‌های مختلف روز و در صورت معنی‌دار بودن از آزمون پس‌تعقیبی بونفرونی برای مقایسه زوج‌‌ها و سطح معنی‌داری 05/0P< استفاده شد. نتایج نشان داد که تفاوت سطوح استراحتی PT، Pct در زمان‌‌های مختلف روز غیرمعنی‌دار (05/042و3 F)، MPV (048/0=P ,87/2=42و3 F) و aPTT (01/0=P ,92/3= 42و3 F) در زمان‌‌های مختلف روز معنی‌دار هستند. مقایسه زوج‌‌ها بیشترین سطوح استراحتی فیبرینوژن و aPTT و کمترین سطح استراحتیMPV را در زمان 08:00 نشان داد. تغییرات قبل و بعد از فعّالیّت ورزشی در چهار زمان روز در همه متغیّر‌ها به غیر از aPTT (06/0, P=41/3=42و3F) تفاوت معنی‌داری نشان ندادند (05/0<P). هم‌چنین یک جلسه فعّالیّت هوازی باعث افزایش فیبرینوژن (016/0=p)، تعداد پلاکت (020/0=p) و کاهش aPTT (026/0=p) شد که این کاهش aPTT در ساعت 08:00 نسبت به زمان‌‌های دیگر بیشتر بود که شاید مربوط به بالا بودن سطوح استراحتی aPTT در این زمان نسبت به زمان‌‌های دیگر باشد. با این حال هنگام توصیه زمان تمرین، زمان تمرین عصر نسبت به زمان‌‌های دیگر می‌تواند بهتر باشد.
)